Phòng rối loạn tuần hoàn não

Máu thực hiện các chức năng rất quan trọng đối với cơ thể như hô hấp (chuyên chở khí oxy và CO2 giữa phế nang và các tế bào), dinh dưỡng (mang dưỡng chất từ ruột non đến tế bào, đặc biệt là tế bào não), đào thải (đưa chất cặn bã đến thận, ruột… để bài tiết), điều hòa hoạt động các cơ quan nhất là cơ quan thần kinh trung ương. Thần kinh trung ương có nhiệm vụ điều hành toàn bộ hoạt động của cơ thể, nhiệt độ cơ thể, bảo vệ cơ thể (chứa các loại bạch cầu, kháng thể, tiêu diệt mầm bệnh). Máu lưu thông tốt là điều kiện cần thiết để các cơ quan được nuôi dưỡng và hoạt động tốt, nhất là não bộ.

Rối loạn tuần hoàn não là gì?

Não là cơ quan quan trọng nhất của cơ thể, mặc dù khối lượng chỉ bằng vài phần trăm trọng lượng cơ thể nhưng nhận được hơn 20% lượng máu nuôi dưỡng cơ thể. Ngưng tuần hoàn não khoảng 6 - 7 giây sẽ ngất, ngừng 5 phút các tế bào não sẽ chết. Rối loạn tuần hoàn não hay còn gọi là thiểu năng tuần hoàn não hay thiếu máu não nhất thời (thoáng qua) xảy ra đột ngột do máu tới nuôi tế bào não bị thiếu hụt làm rối loạn chức năng của hệ thần kinh trung ương, từ đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của NCT, thậm chí gây biến chứng. Tuy vậy, bệnh có thể hồi phục hoàn toàn sau 24 giờ và thường có xu hướng lặp đi, lặp lại nhiều lần nếu không được điều trị dứt điểm.

Thường ngày người bệnh hay bị đau mỏi vai gáy

Đối tượng mắc thiểu máu não là những người từ trung niên trở lên, đặc biệt là ở NCT, nhất là người lao động trí óc. Ngày nay, theo các nhà chuyên môn, tỉ lệ mắc rối loạn tuần hoàn não càng ngày càng trẻ hóa, nhưng NCT vẫn là đối tượng chiếm tỉ lệ cao hơn cả, vì vậy, tỉ lệ mắc bệnh thiếu máu não rất cao, trong đó, có khoảng 2/3 NCT bị mắc chứng bệnh này.

Nguyên nhân

Mọi nguyên nhân làm cho máu lên não kém đều gây rối loạn tuần hoàn não. Có khoảng 80% số bệnh nhân thiếu máu não là do xơ vữa động mạch. Các bệnh huyết áp cao, mỡ máu cao, đái tháo đường, hoặc hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây bệnh xơ vữa động mạch. Xơ vữa động mạch làm cho lòng mạch máu bi hẹp nhất là động mạch thân nền cột sống cổ, động mạch não do mỡ máu cao kéo dài hoặc do thoái hoá cột sống cổ không được điều trị hoặc dùng các biện pháp ngăn chặn. Rối loạn tuần hoàn não có thể do bệnh tim (suy tim, hẹp van tim…) hoặc do bệnh huyết áp thấp hoặc trong một số trường hợp huyết áp cao cũng có thể gây rối loạn tuần hoàn não (do rối loạn vận mạch não làm cho máu lên não kém). Rối loạn tuần não não có thể gặp ở người lao động trí óc, căng thẳng, tập trung cao độ (nghiên cứu sinh, sinh viên, học sinh ôn tập trong các kỳ thi…). Ngoài ra, rối loạn tuần hoàn não có thể là do bẩm sinh, cơ địa hoặc người béo phì. Hầu hết người béo phì có lượng mỡ máu cao. Mỡ máu cao sẽ làm ảnh hưởng đến quá trình hoạt huyết, lưu thông máu trong cơ thể (do làm xơ vữa động mạch). Hơn nữa, lượng mỡ dư thừa sẽ làm cản trở hệ tuần hoàn đưa máu lên não gây thiếu máu não. Ngoài ra, cuộc sống công nghiệp gấp gáp, ô nhiễm môi trường, tiếng ồn hoặc làm việc thường xuyên với máy tính khiến con người lười vận động, hoặc do uống quá nhiều rượu, bia, hút thuốc nhiều là những nguyên nhân dẫn đến rối loạn tuần hoàn não.

Biểu hiện

Thời gian đầu mới bị bệnh, các triệu chứng của thiếu máu não thường xuất hiện thoáng qua, lâu ngày, người bệnh có những biểu hiện: nhức đầu, cảm giác nặng đầu, đau vai gáy, đặc biệt chóng mặt có cảm giác lảo đảo thoáng qua hoặc xoay tròn thường gặp nhất.

Các triệu chứng này xảy ra đột ngột khi thay đổi tư thế như từ nằm chuyển sang ngồi hoặc đứng, kèm theo buồn nôn hoặc nôn, ù tai. Người bệnh thỉnh thoảng đau đầu, một số người có đau đầu gần như thường xuyên hoặc luôn cảm thấy bồn chồn, không hoàn toàn làm chủ được mình, dần dần thay đổi tính tình (trái tính, trái nết), hay mủi lòng, dễ tủi thân và đặc biệt là chóng quên (đãng trí). Các biểu hiện trên có thể thoáng qua hoặc có thể kéo dài nhiều giờ đến vài ngày, nếu do bệnh của huyết áp (huyết áp thấp hoặc huyết áp cao), xơ vữa động mạch, các triệu chứng có thể kéo dài nhiều ngày hơn. Thường ngày người bệnh hay bị đau mỏi vai gáy, đau cứng cổ do khí huyết ứ trệ, kém lưu thông, lượng máu đến vùng vai gáy, cổ suy giảm bởi hẹp động mạch thân nền, thoái hóa đốt sống cổ.

Bệnh thể hiện đôi khi âm ỉ, nhưng có lúc đau trội thành từng cơn, đau nhiều về ban đêm. Đau thường lan lên vùng chẩm và lan xuống vai, các cánh tay (đặc biệt đau và tê tay tăng lên dữ dội khi giơ tay lên đầu và sang cả bên đối diện), cơ cổ co, đau, cứng gây khó khăn khi cúi xuống, nghiêng, quay đầu tự nhiên, gặp lạnh càng đau. Các triệu chứng đau mỏi vai gáy, tê cứng cổ có thể gặp ở mọi lứa tuổi còn trẻ hoặc cán bộ văn phòng nhưng tỉ lệ chiếm cao hơn cả là người trung niên và cao tuổi.

Biến chứng

Do máu lên não kém cho nên mọi hoạt động của cơ thể đều suy giảm nhất là chóng quên, hay cáu gắt vô cớ, giảm ham muốn tình dục, luôn luôn có cảm giác mệt mỏi, mất ngủ, tê bì chân tay, chuột rút, trong khi đó bệnh rất dễ tái phát. Rối loạn tuần hoàn não có thể diễn tiến lâu ngày và gây biến chứng nặng nề khiến bệnh nhân đột quỵ, nhũn não, nhồi máu não rất nguy hiểm đến tính mạng.

Nguyên tắc điều trị

Do bệnh xảy ra với nhiều nguyên nhân khác nhau, vì vậy, để điều trị có hiệu quả, người bệnh cần được khám bệnh, tốt nhất là khám ở cơ sở y tế đủ điều kiện để xác định nguyên nhân, trên cơ sở đó bác sĩ sẽ có chỉ định điều trị nguyên nhân và điều trị triệu chứng nhằm để bệnh chóng khỏi, tránh tái phát hoặc nếu tái phát sẽ nhẹ, thoáng qua, đặc biệt tránh biến chứng nguy hiểm.

Lời khuyên của thầy thuốcNCT nên khám bệnh định kỳ để được kiểm soát huyết áp, mỡ máu, thoái hóa cột sống cổ... Nên có chế độ ăn, uống hợp lý (không nên ăn mỡ, lòng, da động vật), không nên lạm dụng rượu, bia, nhất là người bị tăng huyết áp, đái tháo đường… Cần vận động cơ thể thường xuyên tùy theo điều kiện và sức khỏe của mình để khí huyết lưu thông như chơi cầu lông, bơi, đi bộ, đi lại trong nhà nếu sức yếu.

TTƯT.TS. BS. BÙI KHẮC HẬU

Read More

Mất ngủ khi về già

Các nguyên nhân gây bệnh

Có nhiều nguyên nhân trong đó phải nói tới sự thay đổi về thể chất, tinh thần cũng như bệnh tật.

Nguyên nhân do sự thay đổi sinh lý: Ở người cao tuổi, do quá trình lão hóa tự nhiên đã làm giảm hiệu quả hoạt động hệ thống kiểm soát nhịp sinh học (thức-ngủ) của cơ thể và làm giảm đi sự thích nghi của người già với những thay đổi tác động vào cơ thể con người; làm giảm khả năng duy trì những hoạt động bình thường trước những thay đổi của môi trường, gây rối loạn hoạt động của cơ thể, trong đó có giấc ngủ.

Nguyên nhân do bệnh lý: Chứng ngừng thở khi ngủ và chứng rối loạn vận động có chu kỳ khi ngủ tăng lên khi tuổi càng cao. Người già cũng hay bị đau, đặc biệt là đau cơ khớp và thường đau nhiều hơn khi gần về sáng. Các chức năng thận bị suy giảm cũng khiến người già hay đi tiểu đêm, những bệnh lý thần kinh (bệnh Parkinson, Alzheimer), các bệnh lý tâm thần (bệnh trầm cảm, rối loạn lo âu), sang chấn tâm lý (mất đi người bạn đời, bạn thân, nghỉ hưu, sự cô đơn...).

Ảnh hưởng của thuốc dùng điều trị bệnh: Người già dùng nhiều loại thuốc để điều trị bệnh. Các loại thuốc ảnh hưởng đến giấc ngủ là theophyline và caffein... làm tăng sự thức tỉnh trong đêm và giảm tổng thời gian ngủ. Những thuốc bán không cần kê đơn như thuốc ho, thuốc dị ứng, thuốc gây chán ăn có thể chứa caffein. Những người hút thuốc lá bị mất ngủ nhiều hơn những người không hút thuốc vì trong thuốc lá chứa chất nicotin, ảnh hưởng đến giấc ngủ. Một số thói quen không tốt có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ như uống rượu, hay ngủ ngày hoặc hay nằm trên giường đọc sách hoặc xem tivi làm giảm chất lượng giấc ngủ về đêm.

Tránh nằm trên giường đọc sách, xem tivi trước khi đi ngủ.

Biểu hiện của mất ngủ

Biểu hiện của mất ngủ ở người già thường là cảm giác mệt mỏi, khó khăn trong việc tập trung vào công việc, giảm trí nhớ, không có cảm giác thoải mái, không thể ngủ được, phải mất nhiều thời gian mới có thể đi vào giấc ngủ, thường xuyên thức dậy vào buổi đêm, không thể ngủ trở lại sau khi thức giấc, buồn ngủ vào ban ngày nhưng không ngủ được, đau đầu vào buổi sáng. Mất ngủ kéo dài sẽ làm cơ thể và tinh thần luôn mệt mỏi, lo lắng, tâm lý không ổn định và không kiềm chế được cảm xúc. Những ảnh hưởng to lớn của mất ngủ đến sức khỏe có thể là những bệnh lý nghiêm trọng hơn đe dọa tính mạng con người...

Điều trị mất ngủ như thế nào?

Biện pháp không dùng thuốc

Người cao tuổi nên học cách thư giãn để có cảm giác thư thái cả về thể chất lẫn tinh thần. Tạo một môi trường thư giãn và yên tĩnh khi đi ngủ, bao gồm các điều kiện tối ưu về ánh sáng, tiếng ồn, nhiệt độ... Phòng ngủ không nên dùng cho các công việc khác. Tránh tối đa môi trường phòng ngủ không thoải mái, tránh uống cà phê, rượu hoặc hút thuốc lá; không nên ăn hoặc uống quá nhiều trong vòng 3 giờ trước khi đi ngủ; ban đêm, không nên nhìn vào đồng hồ; tránh căng thẳng hoặc xúc cảm trước khi đi ngủ; nên tắm nước ấm trước khi đi ngủ để làm tăng nhiệt độ cơ thể, giúp giấc ngủ bắt đầu dễ dàng hơn.

Cần phải đi ngủ và thức dậy đúng giờ; tránh ngủ ngày quá nhiều; tập thể thao hằng ngày nhưng không nên tập trước giờ đi ngủ; chỉ nằm trên giường khi ngủ, tránh nằm trên giường đọc sách, xem tivi...; mặc quần áo phải thoải mái, rộng rãi khi đi ngủ. Nếu bạn nằm trên giường 30 phút mà chưa ngủ được thì hãy ra khỏi giường và có những hoạt động nhẹ nhàng ví dụ như nghe nhạc, đọc sách nhưng tránh tiếp xúc với ánh sáng chói.

Biện pháp dùng thuốc

Việc sử dụng thuốc điều trị mất ngủ cần phải được đi khám và có sự kê đơn của bác sĩ chuyên khoa tâm thần. Nên sử dụng các loại thảo dược tự nhiên có tác dụng dưỡng tâm an thần được ông cha ta sử dụng lâu đời dùng để chữa mất ngủ rất hiệu quả như: tâm sen, vông nem, trà hoa, tam thất...

Người bị mất ngủ có thể phải dùng thuốc trong các trường hợp nguyên nhân gây mất ngủ là do bệnh khác; Mất ngủ kéo dài không rõ nguyên nhân. Những người này được dùng thuốc gây ngủ.

BS. Trịnh Thị Bích Huyền

Read More

Thiếu vitamin cũng gây đau đầu

Tôi 32 tuổi, bị đau nửa đầu Migraine và bác sĩ cho dùng thuốc điều trị, nhưng chỉ đỡ được một thời gian. Gần đây tôi được chỉ định bổ sung hai loại vitamin D và vitamin nhóm B thì thấy bệnh đỡ hẳn. Xin quý báo giúp tôi hiểu vì sao hai loại vitamin này lại có tác dụng với bệnh đau đầu? Tôi xin cảm ơn!

Hoàng Thị Mùi (Yên Bái)

Đối với người bị đau nửa đầu (Migraine) sẽ có các triệu chứng như: cơn đau dữ dội, có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày, thường xảy ra như một hiện tượng thoáng qua và có sự thay đổi thị giác, nhìn hình ảnh loạng choạng, cảm giác nhìn bị lóa lên, có đốm hoặc vệt lập lòe, đặc biệt khu trú một bên đầu. Hiện tượng này có thể kèm theo nôn, hoa mắt, chóng mặt, mệt mỏi... Mặc dù lý do chính gây nên đau nửa đầu chưa được xác định và mỗi người một khác, nhưng các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng một số người đau nửa đầu có nguyên nhân thông thường là do thiếu hụt dưỡng chất, trong đó có sự thiếu hụt vitamin nhóm B và vitamin D. Cho đến nay, các nhà khoa học cũng chưa giải thích được một cách rõ ràng rằng vì sao thiếu hai loại vitamin này lại gây ra những cơn đau nửa đầu, nhưng các nghiên cứu đã cho thấy khi được bổ sung hai loại vitamin này thì các triệu chứng đau của bệnh nhân đã giảm một cách rõ rệt.

Đối với vitamin nhóm B như: thiếu vitamin B1, con người trở nên dễ mệt mỏi, kém tập trung, ăn không ngon. Thiếu vitamin B2 làm vết thương chậm lành, thủy tinh thể đục, môi nứt nẻ, da khô, tóc dễ gãy, móng tay chân giòn. Thiếu vitamin B3 sẽ giảm sinh lực, mất ngủ, hay quên, tâm thần căng thẳng, lo âu, tính tình gắt gỏng, nhức đầu, sưng và chảy máu ở nướu răng, viêm ngứa trên da... Thiếu vitamin B6 dẫn đến giảm sinh lực, ăn mất ngon, giảm cân, ngủ mê, buồn rầu, tinh thần dễ bị kích động, cơ co rút và yếu, tê đầu ngón tay, da khô, thiếu hồng cầu, da chung quanh mắt, mũi, miệng trở nên nhờn và đóng vảy. Trẻ em thiếu sinh tố này thường hay lên cơn động kinh, bẳn tính. Thiếu vitamin B12 thì cơ thể yếu đuối, ăn không ngon, da vàng nhợt, khó thở, giảm cân, đi đứng không vững, rối loạn thần kinh, tính tình cáu kỉnh, buồn rầu.

Sự thiếu hụt các vitamin nhóm B đều có ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Trong đó, các nhà khoa học thấy rằng, khi cơ thể thiếu vitamin B9, vitamin B6, vitamin B12, sẽ góp phần gia tăng Migraine và khi được bổ sung đầy đủ thì bệnh thuyên giảm.

Đối với vitamin D: Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Headache, ở những người bị đau đầu có nồng độ vitamin D trong máu rất thấp. Những người này không cải thiện được tình trạng đau đầu sau khi sử dụng các loại thuốc thông thường. Tuy nhiên, khi được bổ sung vitamin D hàng ngày, họ giảm hẳn đau đầu, đau nửa đầu chỉ sau một vài tuần. Trong nghiên cứu, các nhà khoa học cũng đưa ra kết luận rằng càng sống xa đường xích đạo, thời gian tiếp xúc với ánh nắng mặt trời càng giảm nên nguy cơ bị thiếu hụt vitamin D cũng tăng lên và tỷ lệ đau đầu, đau nửa đầu và căng nhức đầu của người dân ở những vùng này cũng tăng.

Do vậy, các nhà khoa học kết luận rằng, thiếu hụt vitamin nhóm B và vitamin D góp phần đưa đến bộc phát chứng đau nửa đầu. Để việc bổ sung các vitamin này được hiệu quả, chúng ta cần một giải pháp toàn diện, cần sự tầm soát và tư vấn của các nhà chuyên môn, tránh tự ý dùng thuốc sẽ gây hại.

DS. Bùi Ngọc Lan Hương

Read More

Loại thuốc mới điều trị tiệt căn sốt rét

Một loại thuốc là tafenoquine đã được các nhà khoa học nghiên cứu thành công và sẽ ứng dụng rộng rãi thay thế khi có kháng thuốc.

Theo phác đồ hướng dẫn của Bộ Y tế, để điều trị sốt rét do nhiễm ký sinh trùng Plasmodium vivax ở bệnh nhân từ 3 tuổi trở lên được chỉ định dùng thuốc chloroquine uống trong 3 ngày để cắt cơn sốt và ký sinh trùng kết hợp với thuốc primaquine 0,25mg base/kg cân nặng mỗi ngày, uống trong 14 ngày để chống tái phát xa và tiệt căn ký sinh trùng ký sinh với thể ngủ ở trong gan; lưu ý viên thuốc primaquine phosphate hàm lượng 13,2mg có chứa 7,5ng primaquine base.

Tafenoquine có tác dụng điều trị sốt rét kéo dài chỉ với 1 liều duy nhất.

Tafenoquine cũng là một loại thuốc thuộc nhóm thuốc sốt rét 8-aminoquinoline như primaquine nên có tiềm năng điều trị diệt thể ngủ của ký sinh trùng ký sinh tại gan để chống tái phát xa do Plasmodium vivax gây nên; đồng thời chúng cũng có khả năng tiệt căn cả Plasmodium ovale vì cả hai loại ký sinh trùng sốt rét này đều có thể ngủ ký sinh ở gan gây ra tái phát xa trong máu. Hiện nay tafenoquine được xem là loại thuốc được chỉ định điều trị duy nhất để thay thế cho thuốc primaquine phải sử dụng liệu trình 14 ngày nhưng chúng vẫn đang hoàn tất các giai đoạn nghiên cứu thử nghiệm một cách chặt chẽ trước khi đưa ra sử dụng rộng rãi. Ưu điểm của thuốc tafenoquine là có thời gian bán phân hủy dài khoảng 2 đến 3 tuần nên nếu điều trị với liều duy nhất thì có thể bảo đảm nồng độ thuốc theo liều lượng dược lý để có khả năng diệt sạch thể ngủ của ký sinh trùng ký sinh ở trong gan. Nhược điểm của thuốc tafenoquine cũng tương tự như primaquine là cũng có thể gây ra tình trạng tán huyết trên những bệnh nhân bị thiếu men G6PD (glucose-6-phosphate dehydrogenase); đồng thời do thời gian bán phân hủy kéo dài của thuốc nên trong quá trình điều trị phải có sự theo dõi, chăm sóc đặc biệt để bảo đảm an toàn; những bệnh nhân thiếu men G6PD trầm trọng không nên sử dụng thuốc.

Hiện nay chloroquine và primaquine là thuốc dùng để điều trị thể vô tính hồng cầu và diệt tận gốc thể ngủ trong gan của ký sinh trùng sốt rét Plasmodium vivax nên chúng có khả năng ngăn ngừa sự tái phát xa, đồng thời primaquine cũng có thể làm tăng hoạt tính của chloroquine chống lại sự kháng thuốc của ký sinh trùng này ở giai đoạn trong hồng cầu. Hiện tượng kháng thuốc primaquine đã được các nhà khoa học đề cập nhưng vẫn có những vấn đề cần cân nhắc như điều trị không có giám sát, khả năng dung nạp của ký sinh trùng, khả năng tái nhiễm... Trên thực tế sự tái phát có thể xảy ra sớm trong vòng 16 ngày hoặc muộn hơn đến 3 năm kể từ khi người bệnh bị nhiễm ký sinh trùng đầu tiên, ngay cả khi điều trị đủ liều; vì vậy muốn xác định ký sinh trùng kháng thuốc Primaquine thì xét nghiệm lam máu phải cho kết quả dương tính sau khi đã điều trị đủ liều chuẩn và điều trị đủ 14 ngày. Tuy nhiên trong thực tiễn đã gặp phải các trường hợp bệnh nhân tự ý bỏ thuốc điều trị khi hết sốt; nhất là người bệnh ở vùng sâu, vùng xa là người đồng bào dân tộc thiểu số có sự tuân thủ không đầy đủ nên làm khó khăn cho việc đánh giá.

Trong thời gian qua, việc điều trị sốt rét do nhiễm ký sinh trùng Plasmodium vivax thường sử dụng thuốc chloroquine để diệt thể vô tính trong máu và thuốc primaquine để diệt thể ngủ trong gan của ký sinh trùng. Tuy vậy primaquine đòi hỏi phải thực hiện liệu trình điều trị 14 ngày nhưng trên thực tế người bệnh chỉ uống một vài ngày rồi bỏ trị khi hết sốt nên không hoàn tất liệu trình đầy đủ. Tafenoquine là thuốc có tác dụng kéo dài và cùng nhóm thuốc 8-aminoquinoline với primaquine đã biết từ lâu nhưng gần đây được xem xét trở lại vì chúng có khả năng điều trị thể ngủ của ký sinh trùng ở trong gan chỉ với một liều duy nhất. Một số nhà khoa học nghiên cứu ghi nhận với liều duy nhất 300mg, tafenoquine có thể làm giảm nguy cơ tái phát ký sinh trùng trong vòng 6 tháng sau điều trị. Vấn đề này đang được tiếp tục nghiên cứu hoàn chỉnh để có thể ứng dụng một cách rộng rãi trong điều trị tiệt căn bệnh sốt rét do nhiễm plasmodium vivax, thay thế khi ký sinh trùng đã kháng thuốc primaquine; hơn nữa liệu trình điều trị primaquine 14 ngày quá dài khó thực hiện sẽ được thay thế bằng liệu trình tafenoline liều duy nhất rất thuận tiện cho người bệnh.

BS. NGUYỄN VÕ HINH

Read More

Cách giúp bệnh nhân ung thư sống khỏe sau xạ trị

Xạ trị là một phương pháp điều trị phổ biến đối với nhiều loại ung thư. Thực chất, xạ trị là sử dụng những hạt năng lượng cao hoặc các sóng như tia X-quang, tia Gamma, chùm tia điện tử hoặc proton để phá hủy hay tiêu diệt các tế bào ung thư. Đây là một phương pháp điều trị phổ biến đối với nhiều loại ung thư. Theo ước tính, có khoảng 50-60% bệnh nhân ung thư phải sử dụng phương pháp xạ trị.

Xạ trị - cách điều trị bệnh ung thư hiệu quả

Theo GS.TS Nguyễn Bá Đức, Nguyên Giám đốc Bệnh viện K Trung ương, Phó Chủ tịch Hội ung thư Việt Nam, hiện nay có 3 phương pháp điều trị ung thư chính là phẫu thuật, hóa trị và xạ trị. Trong đó xạ trị ung thư có thể dùng như một biện pháp đơn lẻ hoặc phối kết hợp với các phương pháp khác, tùy thuộc vào loại ung thư, giai đoạn bệnh hay thể trạng của mỗi bệnh nhân, để đem lại hiệu quả điều trị cao nhất cho người bệnh.

Tuy nhiên, sử dụng phương pháp nào, cách thức, liều lượng ra sao cần phải có một bác sĩ chuyên ngành ung thư khám, chẩn đoán và điều trị. Gần đây, xu hướng cá thể hóa trong điều trị ung thư đang là cách tiếp cận mới, bởi không có một phương pháp nào điều trị cho tất cả các loại ung thư, các giai đoạn ung thư khác nhau.

GS.TS Nguyễn Bá Đức, Nguyên Giám đốc Bệnh viện K Trung ương, Phó Chủ tịch Hội ung thư Việt Nam

Hiện nay Việt Nam đã có những máy xạ trị rất hiện đại, mang lại rất nhiều hiệu quả trong điều trị ung thư. Có 50-60% bệnh nhân ung thư phải sử dụng xạ trị - như vậy để thấy đây là một phương pháp rất hiệu quả trong điều trị ung thư, GS Đức cho hay.

Làm thế nào để giảm thiểu tác dụng phụ của xạ trị ung thư

GS Đức phân tích, bất cứ phương pháp điều trị ung thư nào đều có tác dụng phụ, xạ trị cũng vậy. Xạ trị là sử dụng tia phóng xạ - có thể là tia gamma, tia proton, .. khi chiếu vào cơ thể các nhà y học đã tính toán là dùng tia xạ đó vào vùng khối u hay vùng có hạch di căn để diệt tế bào ung thư. Khi chiếu xạ để điều trị bệnh, sẽ xuất hiện các tác dụng phụ trên toàn cơ thể như sạm xa, mệt mỏi, viêm da khô, viêm da xuất tiết…. Chiếu xạ ung thư ở vùng nào thì sẽ xuất hiện tác dụng phụ vùng cơ thể đó, và các tác dụng phụ cũng khác nhau. Ví dụ như nếu chiếu vào vùng đầu cổ sẽ ảnh hưởng tới niêm mạc miêng, loét miệng…. tác dụng phụ của nó sẽ khác với ung thư phổi, chiếu xạ ở ngực hay ung thư khoang bụng, khi chiếu xạ vùng bụng sẽ xuất hiện những rối loạn tiêu hóa…

Xạ trị là phương pháp điều trị ung thư hiệu quả

Thông thường tác dụng phụ sau xạ trị sẽ giảm dần và hết, như sau 3-6 tháng sau xạ trị sẽ hết sạm da, nếu người bệnh mệt mỏi, chán ăn thì sau một thời gian cũng hết, rối loạn tiêu hóa thì cũng sau khi ngừng là hết. Nhưng GS Đức cho rằng, có xạ trị để biến chứng lâu dài nhất là khi xạ trị vào vùng họng, gây xơ làm há miệng khó và cần tập há miệng hoặc tác dụng phụ làm teo niêm mạc miệng, sau xạ trị người bệnh sẽ khó ăn, khó nuốt. Còn ngày nay với máy móc hiện đại thì các thầy thuốc đã làm giảm rất nhiều các tác dụng phụ. Trong quá trình xạ trị có thể sẽ dùng các mỡ để hạn chế tác dụng phụ còn với hiện nay các tia xạ được đưa sâu vào khối u.

Từ những phân tích trên, GS Đức khuyên, để giảm tác dụng phụ không mong muốn xạ trị, người thầy thuốc đóng vai trò rất quan trọng, họ sẽ phải giúp người bệnh, hướng dẫn cho người bệnh trong quá trình xạ trị phải bỏ các phụ kiện bằng kim loại vì các đồ dùng bằng kim loại sẽ làm hấp thụ nhiều tia xạ. Ngoài ra, bác sĩ cần hướng dẫn người bệnh dùng thuốc, đảm bảo sử dụng đúng trúng đích các tế bào ung thư , đúng và đủ liều điều trị, nếu cần có thể chia nhiều liệu xạ trị, tránh tổn thương tế bào lành. Về phía người bệnh cần tin tưởng bác sĩ điều trị, ăn uống đủ chất để có sức khỏe trong quá trình điều trị, tuyêt đối không được kiêng kỵ, tuân thủ hướng dẫn, chỉ định của bác sĩ.

GS.TS Lê Thị Hương, Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng, Bệnh viện K Trung ương

GS.TS Lê Thị Hương, Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng, Bệnh viện K Trung ươngkhuyên, khi chuẩn bị xạ trị bệnh nhân cần chuẩn bị tinh thần và bồi dưỡng cho cơ thể, cần ăn uống đầy đủ các thực phẩm giầu vitamin. Trước khi xạ trị, bệnh nhân cần ăn nhẹ, uống sữa, trái cây, sau đó cũng cần ăn nhẹ , thức ăn mềm, lỏng. Người thân chăm sóc bệnh nhân ung thư cần lưu ý, sau khi xạ trị, người bệnh cần ăn tăng các chất đạm, rau xanh, trái cây và chất béo. Thời gian này, người bệnh sẽ mệt, khó ăn nhưng cần tìm cách cho bệnh nhân ăn đủ chất. Bệnh nhân ung thư vẫn ăn được tất cả mọi thực phẩm với tỉ lệ ung thư cân đối. Khi có sức khỏe tốt thì nếu xạ trị hoặc phẫu thì sẽ có kết quả tốt hơn.

GS Hương cho rằng, có một số quan niệm của người dân về việc người bệnh ung thư nói chung và người xạ trị nói riêng không nên ăn quá nhiều chất bổ, thậm chí kiêng ăn thịt, vì họ cho rằng ăn như vậy làm tế bào ung thư phát triển mạnh hơn, dẫn đến chết nhanh hơn. Quan niệm ăn kiêng, hoặc ăn gạo lức muối vừng điều trị ung thư sẽ làm các tế bào ung thư bị bỏ đói là hoàn toàn sai lầm. GS Hương cho rằng, nếu bỏ đói bản thân, thì các tế bào lành bị bỏ đói và chết trước khi các tế bào ung thư bị diệt.

Nano Fucomin là sản phẩm dành riêng cho người bệnh ung thư, được nghiên cứu và sản xuất bởi các bác sĩ hàng đầu của Học Viện Quân Y.Với thành phần là các thảo dược thiên nhiên như: Fucoidan, nano curcumin, tam thất, xạ đen, phylamin… trong đó Fucoidan là hoạt chất có khả năng kích thích tế bào ung thư tự chết theo chương trình Apoptosis và ức chế sự hình thành mạch máu mới, cắt nguồn cung cấp chất dinh dưỡng nuôi tế bào ung thư. Sản phẩm thích hợp với người bị u bướu đang và sau quá trình hóa, xạ trị, người thường xuyên làm việc trong môi trường độc hại, người muốn phòng ngừa ung thư. GỌI NGAY ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN: 024.7300.1979 GPQC: 01857/2017/ATTP-XNQC Sản phẩm không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

Hải Yến

Read More

Đối phó với chứng viêm họng, viêm thanh quản ngày hè

Những biểu hiện khi thanh quản và họng bị viêm

Có thể khàn tiếng xuất hiện đột ngột ngay sau khi ăn thực phẩm lạnh, tắm nước lạnh, hứng một luồng khí lạnh của điều hòa vào vùng đầu mặt cổ hoặc sau một đợt viêm mũi họng có chảy dịch mũi sau xuống cổ; Khàn tiếng có thể kèm ho, đau họng, khó thở thanh quản (khó thở thì thở vào, khó thở chậm và có tiếng rít thì thở vào); Nói đau tức vùng giữa cổ và nói chóng mệt.

Người bệnh có cảm giác ớn lạnh, gai rét kèm theo đau mỏi người (viêm họng do virut). Hội chứng nhiễm khuẩn: sốt, môi khô, lưỡi bẩn (viêm họng do vi khuẩn). Cảm giác khô họng, rát họng, đau họng, nuốt đau nhói lên tai, ho khan trong giai đoạn đầu sau đó ho có đờm.

Viêm thanh quản cấp qua nội soi.

Nguồn cơn gây bệnh

Sự thay đổi nhiệt độ vùng họng, thanh quản: Mùa nóng, sự chênh lệch nhiệt độ giữa môi trường và cơ thể làm xuất hiện hiện tượng ra mồ hôi, trong thành phần mồ hôi bên cạnh nước, còn có muối và các khoáng chất, vì vậy niêm mạc đường hô hấp trở nên khô, người ta cảm thấy khát và rất muốn uống nước, đặc biệt là nước có nhiệt độ thấp, sự chênh lệch nhiệt độ khi uống dẫn đến hiện tượng kích thích niêm mạc họng, thanh quản gây viêm. Sự thay đổi diễn ra đột ngột nên niêm mạc họng thường chưa đủ thời gian để làm ấm như chức năng vốn có, đồng thời làm thay đổi môi trường sống của một số loại vi khuẩn cơ hội trong họng và thanh quản, nhanh chóng gây bệnh.

Do nhiễm các virut hoặc vi khuẩn: Họng là cửa ngõ của đường ăn và đường thở nên rất dễ nhiễm khuẩn. Các dịch của viêm đường hô hấp cấp rất dễ gây thành dịch trong mua hè nhất là các virut cúm A và B, trong đó virut chiếm 60-80% các nguyên nhân gây bệnh.

Viêm họng do vi khuẩn: Thường gặp là  phế cầu, Hemophilus Influenzae, tụ cầu và nguy hiểm nhất là liên cầu ß tan huyết nhóm A (khoảng 20%), liên cầu, phế cầu, Friedlander, Pfeiffer...

Viêm họng thanh quản do nấm cũng hay gặp trong mùa hè lý do được thấy là thời đại công nghiệp hóa, đô thị hóa nông thôn, thói quen sử dụng điều hòa ngày càng phổ biến. Nếu điều hòa không được vệ sinh thường xuyên thì đây sẽ là một yếu tố thuận lợi làm cho nấm phát triển và phát tán vào không khí trong nhà, khi niêm mạc họng suy yếu nấm sẽ gây ra viêm họng hoặc viêm thanh quản.

Viêm họng do hội chứng trào ngược: Hay gặp do tần xuất sử dụng bia lạnh tăng đột ngột, đây là một loại thực phẩm rất hay kích ứng thực quản dạ dày. Sau khi uống bia lạnh, người bệnh cảm thấy khô cổ, đầy bụng kèm theo ợ nóng, ợ chua và họng bắt đầu viêm, nếu dịch dạ dày tràn qua sụn phễu vào thanh quản sẽ gây sặc rồi khàn tiếng. Có nhiều yếu tố làm cho những người có cơ địa dị ứng như các loại phấn hoa có trong mùa hè (hoa sữa, hoa mộc, hoa sói...). Thức ăn mùa hè như các loại kem, các loại nước giải khát... Niêm mạc họng và thanh quản bị kích thích, phù nề gây ngứa họng, rát họng và ho cơn đồng thời dị ứng cũng lan nhanh xuống thanh quản gây khàn tiếng, ho, thậm chí khó thở thanh quản (phù Quink thanh quản).

Ngoài ra một số yếu tố thuận lợi gây viêm họng có thể là do tiếp xúc với các yếu tố vật lý hóa học độc hại, làm việc trong môi trường bụi bẩn... Mùa hè lại là mùa bầu không khí khô nóng nên dễ phát tán bụi bẩn ra không khí ở khu vực rộng. Hoặc do một số thói quen chưa hợp lý trong sinh hoạt như việc sử dụng đồ uống với nhiệt độ quá thấp so với niêm mạc họng (28-30 độ) lại có tình trạng sử dụng giọng (chẳng hạn như hát karaoke) vượt quá mức cho phép của thanh quản dẫn tới đau họng, mất tiếng...

Những việc cần làm

Sử dụng kháng sinh, kháng viêm đường uống, hạ sốt, giảm đau; giảm phù nề, chống dị ứng... có sự theo dõi của thầy thuốc chuyên khoa. Khí dung họng - thanh quản bằng hỗn hợp dung dịch thuốc kháng sinh, chống viêm, chống phù nề tại các cơ sở y tế. Bên cạnh đó người bệnh cần giữ ấm, chườm nóng vùng cổ là rất cần thiết, uống nước giá luộc nóng, uống trà gừng, ngậm kha tử, chanh đào ngâm mật ong... để hỗ trợ điều trị. Hạn chế nói trong 3-5 ngày; Súc họng bằng nước có thành phần là chất kiềm nhẹ NaHCO3, muối sinh lý...

Sử dụng điều hòa đúng cách, giữ ấm vùng cổ khi sử dụng nhiệt độ điều hòa thấp dưới 26 độ.

Khi sử dụng thực phẩm nên chú ý đừng để quá lạnh nhất là những người có cơ địa dị ứng.

Bảo hộ lao động đúng quy định khi làm việc trong môi trường ô nhiễm bụi bẩn hoặc hóa chất.

Một đặc điểm cần lưu ý ở viêm thanh quản cấp là nếu viêm thanh quản xảy ra ở trẻ dưới một tuổi rất cẩn trọng bởi niêm mạc thanh quản trẻ em rất dễ phù nề đặc biệt là vùng dưới niêm mạc nên hay gặp khó thở thanh quản nặng, nhất là viêm thanh quản đi kèm với phù nề ở vùng hạ thanh môn gây khó thở dữ dội. Trường hợp này cần được điều trị tại cơ sở tai mũi họng có khả năng mở khí quản.

TS. BS. Phạm Bích Đào

Read More

Thuốc nào trị giun kim?

Có lần em lấy đèn pin soi thì thấy có giun kim bò ra. Xin bác sĩ cho biết cần dùng thuốc gì để diệt loại giun này?

Trần Hoàng Lan (Ninh Bình)

Theo như bạn mô tả trong thư thì rất có thể cháu đã bị nhiễm giun kim vì khi nhiễm loại giun này, trẻ thường có biểu hiện chán ăn, ăn không tiêu, đôi lúc có buồn nôn hoặc nôn, đau bụng âm ỉ, khó ngủ, dễ khóc đêm, bứt rứt, khó chịu. Có thể thấy giun ở hậu môn là giun cái bò ra để đẻ trứng.

Nhiễm giun kim rất thường gặp ở trẻ em do ăn thức ăn chưa nấu chín, thường xuyên nghịch đất cát, không vệ sinh tay sạch sẽ trước khi ăn... Hiện nay, việc điều trị giun kim ở trẻ em có thể sử dụng một số loại thuốc như albendazol, mebendazol, và pyrantel pamoat.

Albendazol là thuốc trị giun sán phổ rộng, có thể đạt tỷ lệ khỏi 100% khi dùng liều duy nhất 400mg cho người lớn và trẻ trên hai tuổi. Phản ứng không mong muốn sau dùng thuốc có thể gặp là đau bụng và tiêu chảy nhưng hiếm khi xảy ra.

Mebendazol liều duy nhất 100mg cũng có hiệu quả cao, tuy nhiên cần nhai thuốc để đạt hiệu quả tốt nhất.

Pyrantel pamoat có hiệu quả cao, với tỷ lệ chữa khỏi trên 95% và có thể gặp tác dụng phụ nhưng ít bao gồm nôn, tiêu chảy, đau đầu, chóng mặt và buồn ngủ.

Để đảm bảo việc dùng thuốc an toàn và chữa bệnh hiệu quả, bạn nên đưa con đến khám tại cơ sở y tế có chuyên khoa ký sinh trùng để được xác định chính xác bệnh vì nhiều khi biểu hiện ngứa do giun kim cần được phân biệt với các loại ngứa tương tự do nhiễm nấm, dị ứng, trĩ, viêm trực tràng, nứt trực tràng, giun lươn và các bệnh khác. Bên cạnh đó, việc dùng thuốc có cần phải nhắc lại hay không cũng cần có hướng dẫn cụ thể của bác sĩ về thời gian và liều lượng để diệt tận gốc loại giun này và tránh tái nhiễm.

BS. Nguyễn Văn Đức

Read More

Viết ra điều bí mật tốt cho tinh thần

Trong cuộc đời, ai cũng có, dù ít hay nhiều những điều bí mật. Bạn có thể nghĩ chỉ cần bí mật được chôn giấu, nó sẽ không để lại hậu quả gì. Nhưng trên thực tế, việc phải mang trong mình những bí mật “sống để dạ, chết mang theo” có thể làm tổn thương não. Viết ra những điều bí mật này sẽ là một trong những cách đơn giản giúp bạn cải thiện sức khỏe tâm thần.

Giữ bí mật gây tổn thương não

Theo các chuyên gia giải phẫu thần kinh, vỏ não trước trán chịu trách nhiệm ra quyết định, tư duy phức tạp và lừa dối. Khi giữ một bí mật, bạn sẽ tưởng tượng ra một loạt các kết quả xấu nhất, đó là vì vỏ não trước trán ổ mắt đang ra tín hiệu cho bạn biết giữ bí mật nguy hiểm như thế nào. Kết quả là bạn sẽ cáu kỉnh thường xuyên và trong một số trường hợp nghiêm trọng là khởi phát bệnh hoang tưởng.

Khi khởi phát bệnh hoang tưởng, cortisol, hoóc-môn stress gia tăng và gây ra nhiều ảnh hưởng tới cơ thể và não. Nó có thể ảnh hưởng tới trí nhớ, chuyển hóa, huyết áp và thậm chí phần não nơi phản ứng và tập trung sẽ bị kiểm soát.

Viết ra điều bí mật có thể “giải cứu” não

Sở dĩ chúng ta trở nên lo lắng khi giữ bí mật trong não là vì chúng ta đang nghĩ về chúng quá nhanh. Có nhiều suy nghĩ về hậu quả trong đầu và bạn không thể theo kịp chúng

Một trong những cách giải quyết là viết ra những bí mật này. Bằng cách viết ra những điều gây lo lắng, chúng ta có xu hướng nghĩ về nó lạc quan hơn

Mặc dù không có bằng chứng cụ thể để giải thích hiện tượng này nhưng có khả năng là do việc viết ra những bí mật có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những điều khiến chúng ta lo lắng.

Viết như thế nào?

Làm thế nào để có thể cải thiện sức khỏe tinh thần của minh thông qua việc viết ra những cảm xúc. Khi viết, bạn nên tập trung vào những cảm nhận của bạn đối với sự việc thay vì cố gắng giải thích nguyên nhân nó xảy ra. Một bài viết trình bày cảm nghĩ sẽ mang lại kết quả tích cực.

Dưới đây là hướng dẫn cách viết:

1. Viết 20 phút/ngày trong 4 ngày liên tiếp

2. Viết về bí mật của bạn và nên là những vấn đề rất cá nhân và quan trọng.

3. Viết liên tục và không bận tâm tới chính tả, ngữ pháp hoặc dấu chấm câu. Luôn đặt bút trên giấy cho tới khi viết xong.

4. Chỉ viết cho bản thân, tuyệt đối tránh để người khác xem.

5. Tránh viết bất cứ điều gì có thể đẩy bạn tới tình trạng tiêu cực. Khi bạn rơi vào tình trạng này hãy ngừng viết và nghỉ một lát trước khi tiếp tục.

6. Bạn cảm thấy buồn và thất vọng khi bắt đầu bài tập này và điều đó là bình thường. Chỉ mất vài giờ, những cảm giác này sẽ giảm dần.

Ở bài tập này, bạn được khuyến khích để viết ra những cảm xúc thầm kín và chân thật nhất về những gì đã xảy ra và cần nhấn mạnh rằng những gì bạn viết ra là chỉ dành cho bạn. Hãy kiên nhẫn và tốt bụng với chính mình và nếu bạn lo sợ một người nào đó đọc được, hãy hủy nó ngay sau khi viết xong.

Một vài tuần sau, bạn nên viết ra cảm nhận về quá trình viết và việc nó giúp bạn nhận thấy tình trạng tốt hơn như thế nào. Chúng tôi tin rằng cách đơn giản này sẽ giúp bạn trở thành người điềm tĩnh hơn và có tinh thần lạc quan, vui vẻ hơn.

BS Nhật Nguyệt

(Theo Lifehack)

Read More

Cần chú ý gì khi dùng thuốc hen cho trẻ?

Gần đây, con tôi bị ho, thở khò khè, nhiều khi khó thở. Tôi cho cháu đi khám thì được bác sĩ chẩn đoán mắc bệnh hen phế quản và cho thuốc điều trị là salbutamol. Xin hỏi bác sĩ, khi dùng loại thuốc này cho con, tôi có cần chú ý gì đặc biệt không?

Nguyễn Thị Lan (Hòa Bình)

Khi dùng thuốc xịt trị hen suyễn cần tuân thủ tuyệt đối chỉ định của bác sĩ

Thuốc salbutamol là một thuốc giãn phế quản, có tác dụng làm giãn cơ trơn đường dẫn khí, giúp thông khí phổi, giảm bớt tình trạng đau tức ngực, thở khò khè và ho ở trẻ bị hen phế quản. Hiện nay có nhiều dược phẩm trên thị trường có chứa salbutamol với nhiều dạng bào chế như dung dịch hô hấp, bình xịt, bột xông hít... nhưng trẻ em thường được chỉ định dùng thuốc qua đường xông hít bằng miệng.

Để sử dụng thuốc hiệu quả và an toàn thì bạn nên tuân thủ tuyệt đối chỉ định của bác sĩ về số lần sử dụng trong ngày và liều lượng mỗi lần dùng. Trong quá trình dùng thuốc, bạn nên chú ý bảo quản thuốc ở nhiệt độ phòng, ở chỗ khô mát, tránh ánh sáng, không để thuốc trong phòng tắm hoặc nhà bếp, không đặt thuốc gần nơi nhiệt độ cao như bếp, bình nước nóng, thiết bị tản nhiệt... vì có thể gây nổ. Không được làm thủng phần kim loại của lọ thuốc do các thành phần trong thuốc đều được nén dưới áp suất. Không sử dụng thuốc hết hạn và nên dự phòng thuốc mới trong nhà ít nhất là hai ngày trước khi trẻ sử dụng hết bình thuốc trước.

Bên cạnh đó, bạn cần theo dõi, quan sát các tác dụng không mong muốn của thuốc như đau đầu, buồn nôn, nôn, khó ngủ, đau họng, khó nuốt, khô miệng, ho... và thông báo với bác sĩ nếu chúng gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của con bạn. Trong thư bạn không nói con bạn có được chỉ định dùng thuốc dự phòng hen kèm theo hay không, nhưng nếu có sử dụng thì bạn nên dùng salbutamol trước để mở thông đường dẫn khí giúp các thuốc dự phòng tiến vào sâu hơn trong phổi và cho hiệu quả tốt hơn.

Bạn cần chú ý không nên cho con dùng liều cao gấp đôi để bù lại liều bị quên và cần cho con khám định kỳ, có thể theo hẹn của bác sĩ để kiểm tra đáp ứng với salbutamol của con bạn. Nếu cần thiết, bác sĩ có thể phải điều chỉnh liều cho đến khi tìm được liều lượng phù hợp.

BS. Nguyễn Văn Đức

Read More

Viêm gan siêu vi C và các biến chứng thường gặp

Viêm gan siêu vi C là một bệnh lý mãn tính, nó làm suy mòn cơ thể con người một cách từ từ và nó trở thành căn bệnh nguy hiểm. Virút viêm gan C đã tồn tại nhiều thập kỷ qua mà không hề có bất cứ biểu hiện cụ thể nào trên gan. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển và gây bệnh, virút viêm gan C tấn công, hủy hoại tế bào gan, khi gan bị hủy hoại thì xuất hiện các mô sẹo, từ đó dẫn đến các biến chứng như; xơ gan, suy gan và ung thư gan. Nếu hệ miễn dịch hoạt động kém thì có thể gây nên những biểu hiện của bệnh.

Các biến chứng

Xơ gan:

Theo các chuyên gia nghiên cứu về bệnh dịch, có khoảng 20% số người không được chữa trị khỏi viêm gan C sẽ bị xơ gan trong vòng 20 - 30 năm sau. Khi gan bị xơ, do virút viêm gan C gây ra sẽ làm tổn thương các tế bào khỏe mạnh tạo nên các vết sẹo và tạo nên những mô sợi. Chúng làm chậm dòng chảy của máu qua gan, gây ứ trệ máu trong các tĩnh mạch của hệ thống tiêu hóa. Ở giai đoạn đầu của xơ gan thường chỉ có những biểu hiện rất mơ hồ như: mệt mỏi, chán ăn hoặc đau nhẹ ở vùng bụng bên phải nhưng đôi khi không có bất cứ biểu hiện nào.

Suy gan:

Khi bị xơ gan do viêm gan C, nếu không được điều trị thì bệnh sẽ diễn tiến ngày càng nghiêm trọng hơn, bởi vì các mô sẹo do virút gây ra tiếp tục phát triển làm cho chức năng gan giảm đi, lâu dần dẫn đến suy gan. Suy gan được biểu hiện bởi các dấu hiệu rất nghiêm trọng như: vàng da, vàng mắt, đi tiểu giảm, chân tay bị sưng phù, cổ trướng, thay đổi tính cách.

Xơ gan và suy gan do virút viêm gan C là những biến chứng rất nghiêm trọng và việc điều trị kháng virút là việc làm vô cùng cần thiết và quan trọng để thải loại virút nhằm phòng tránh các biến chứng và khi đã bị xơ gan, suy gan thì việc ghép gan là phương pháp được khuyến khích áp dụng.

Lây nhiễm viêm gan C qua con đường truyền máu, đường tình dục và từ mẹ sang con

Ung thư gan:

Ngoài biến chứng xơ gan và suy gan virút viêm gan C còn gây nên ung thư gan. Khi bị nhiễm virút viêm gan C, thì nguy cơ bị ung thư sẽ gấp 12 lần so với những người không bị nhiễm và trên thực tế ung thư gan thường xảy ra ở những người bị xơ gan.

Bên cạnh đó, các yếu tố có tác dụng làm tăng nguy cơ bị ung thư gan do viêm gan C gồm lạm dụng bia rượu, hút thuốc, nhiễm HIV hay virút viêm gan b, béo phì, hàm lượng sắt trong gan cao.

Các biến chứng khác:

Virút viêm gan C ngoài việc tấn công và hủy hoại gan thì các biến chứng của bệnh còn gây ảnh hưởng đến các bộ phận và hệ thống khác trong cơ thể. Bởi vì trong khi nhiễm virút viêm gan C thì cơ thể hình thành kháng thể để chống lại, chính kháng thể này tạo ra những phản ứng gây ra các tác hại đến các cơ quan khác của cơ thể như thận bị tổn thương, tê, ngứa và đau do tổn thương dây thần kinh, đau khớp, da mẩn đỏ, loét. Ngoài ra, viêm gan siêu vi C cũng có thể làm tăng nguy cơ phát triển các bệnh khác bao gồm đái tháo đường, trầm cảm...

Xơ gan và suy gan do virút viêm gan C là những biến chứng rất nghiêm trọng

Hạn chế biến chứng thế nào?

Do chưa có vắcxin phòng ngừa viêm gan C nên việc phòng ngừa các con đường lây bệnh giữ vai trò quan trọng. Các con đường lây nhiễm viêm gan C như qua con đường truyền máu, đường tình dục và từ mẹ sang con. Chúng ta cần bảo vệ chính bản thân mình cũng như bảo vệ cho những người xung quanh khỏi nguy cơ lây nhiễm bệnh.

Khi bị nhiễm virút viêm gan C, thì nguy cơ bị ung thư gan sẽ gấp 12 lần so với những người không bị nhiễm

Khi không may bị mắc viêm gan C, người bệnh không quá lo lắng mà cần đến bệnh viện hoặc các trung tâm y tế để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời. Người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt liệu pháp điều trị không nên bỏ cuộc.

Do đặc tính của bệnh viêm gan C là âm thầm, không gây cho người bệnh biểu hiện gì cụ thể cho nên tốt nhất là kiểm tra sức khỏe định kỳ để có thể phát hiện bệnh sớm vì càng phát hiện sớm thì cơ hội khỏi bệnh càng cao.

BS. HỒ VĂN CƯNG

Read More

Điều gì xảy ra khi tuổi thọ con người đạt ngưỡng 130?

Ước mơ trẻ mãi không già sẽ trở thành hiện thực?

Truyền thuyết và thần thoại cổ đại đã từng lan truyền về ước muốn trẻ mãi không già của các vị thần. Ví dụ, Zeus (thần Dớt) đã được yêu cầu ban cho hoàng tử Tithonus trường thọ đời đời, nhưng điều này đã không đạt được và cuối cùng Tithonus đã già đi và héo mòn. Ước muốn về sự bất tử thường được đề cập trong văn học, nghệ thuật, Chẳng hạn cuốn tiểu thuyết đầy kịch tính của Simone de Beauvoir, All Men Are Mortal (Mọi người đàn ông đều bất tử), đã đề cập về một người đàn ông Italia thế kỷ 13, Fosca kể về sự bất tử của ông cho một nữ diễn viên hồi thế kỷ 19 nghe. Fosca ước muốn sức mạnh, tiền bạc, gia đình và tình yêu nhưng chính sự bất tử lại phá hủy mọi thứ. Kết thúc câu chuyện, Fosca cho rằng mọi thứ đều có giới hạn của nó, nói cách khác, con người chỉ nên ước mơ tới tuổi thọ cao chứ không hề có chuyện bất tử.

Sau hàng ngàn năm tìm kiếm Chén Thánh (công cụ mà Chúa Jesus sử dụng tại Bữa tiệc biệt ly, nghe đồn nó chứa đựng nhiều sức mạnh và quyền lực vô biên) không nghỉ và không mang lại kết quả, sự hấp dẫn của sự bất tử đã không còn sức hấp dẫn nên người ta đã tìm đến với nhiều thực tế hơn. Tiên phong có giải pháp lạnh đông cơ thể để có cơ may hồi sinh trở lại sau nhiều thế kỷ. Giáo sư Robert Ettinger ở ĐH Michigan, Mỹ, là người đã đề xuất kỹ luật lạnh đông cryonics trong nghiên cứu mang tên The Prospect of Immortality (Triển vọng bất tử) cho rằng con người có thể đảo ngược được cái chết. Năm 2011, Ettinger đã qua đời, xác ông được bảo quản tại Viện Cryonics ở Michigan cùng với mẹ và hai bà vợ của mình trong một chiếc bình kim loại, nhiệt độ lúc nào cũng -1960C. Nhiều người tin rằng thay vì bất tử, nhờ khoa học phát triển tuổi thọ con người sẽ được nâng cao. Bằng chứng, trong vòng vài thế kỷ trở lại đây, tuổi thọ con người đã được cải thiện đáng kể. Ví dụ, trong thế kỷ 20 tuổi thọ trung bình đã đạt tới ngưỡng 70 mà vẫn khỏe mạnh.

Kỹ luật lạnh đông cryonics giúp con người có cơ hội tái thế

Tuổi thọ tương lai của con người sẽ là bao nhiêu?

Trước thế kỷ 19, tỉ lệ người chết trẻ cao hơn nhiều so với hiện nay, tình yêu hôn nhân chỉ đạt tối đa 10 - 20 năm, nhưng từ năm 1840, tuổi thọ trung bình đã tăng khoảng 3 tháng mỗi năm. Vì vậy, mỗi năm một người sẽ sống lâu hơn ba tháng so với những người sinh ra một năm trước đó. Thụy Điển một trong những quốc gia giữ được hồ sơ nhân khẩu học rất tốt, tài liệu cho thấy tuổi thọ phụ nữ năm 1840 là 45 nhưng đến nay tuổi thọ của họ đã tăng tới 83.

Tuổi thọ con người phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có yếu tố môi trường và dinh dưỡng

Tuổi thọ giữa các vùng cũng có sự khác biệt, ví dụ người sinh ra ở Ma-rốc cuộc sống hoàn toàn khác với ngườiCanada. Hay ở Sierra Leone và Nhật Bản hoàn toàn khác nhau. Tại Sierra Leone tuổi thọ trung bình là 50,1 năm còn ở Nhật lại cao tới 83,7 năm vì vậy giới nhân khẩu học tin rằng với những đột phá khoa học và y học cùng với những thay đổi về lối sống, tuổi thọ con người có thể vượt qua ngưỡng 100. Năm 2013, Trung tâm nghiên cứu Pew (PRC) đã khảo sát hàng ngàn người Mỹ và phát hiện thấy ước muốn sống lâu không rõ ràng. 1/3 không muốn sống tới 80, và 56% nói rằng họ không muốn sống tới 120 tuổi, chỉ có 8% muốn sống hơn 100 tuổi. Tại sao con người lại không muốn sống lâu hơn, câu hỏi chứa đựng nhiều bí ẩn PRC vẫn chưa giải thích được.

Hiệu ứng tiêu cực khi con người sống thọ hơn?

Câu chuyện của hoàng tử người Hy Lạp Tithonus như đề cập ở trên đã không trường thọ vĩnh cửu mà thay vào đó, phát triển theo quy luật già nua, héo mòn. Từ bài học này, người Hy Lạp cổ đại nhận ra rằng, sự bất tử không có giá trị nếu con người không có sức khỏe và hạnh phúc. Lão hóa nói chung liên quan đến sự thoái hóa sức khỏe, sự mất cân bằng thể chất, chính điều này khiến mọi người không muốn sống lâu. Ngoài ra còn phải kể đến các yếu tố khách quan như hôn nhân, kinh tế, con cái và các mối quan hệ xã hội khác, nhất là trong bối cảnh cuộc sống hôn nhân đang bị tác động mạnh như hiện nay.

Trường thọ phải đi đôi với khỏe mạnh và hạnh phúc

Theo các chuyên gia nhân khẩu học, xã hội sẽ ra sao nếu số người thọ trên 100 tăng nhanh, và khi dân số ngày càng lão hóa mạnh, trong khi đó tỉ lệ sinh đẻ lại giảm. Việc chăm sóc người già sẽ ra sao nếu nó vượt qua khả năng của xã hội hiện tại? Zoltan Istvan một nhà triết học kiêm siêu nhân học người Mỹ gốc Hung, tác giả cuốn The Transhumanist Wager cho rằng, nếu chúng ta sống trên 130 năm, xã hội về cơ bản sẽ thay đổi rất lớn, con người sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức về phúc lợi xã hội và hưu trí. Nó vượt qua khả năng của con người nếu duy trì cách quản lý như hiện nay.

Zoltan Istvan đại diện cho cộng đồng “transhumanism” (siêu nhân học), những người tham gia trào lưu này tin rằng, công nghệ có khả năng biến đổi cơ thể và tâm trí con người. Istvan theo đuổi trào lưu này giống như các ứng cử viên tham gia cuộc chạy đua vào Nhà Trắng Mỹ. The Transhumanist Wager được hoàn thành trong 5 năm trong đó Istvan nhấn mạnh đến giấc mơ bất tử và ủng hộ sự phát triển trí tuệ nhân tạo và tin rằng, với sự phát triển của công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ trở thành hiện thực và giúp con người hoàn thành giấc mơ trường sinh bất lão.

Tương lai, tuổi thọ con người sẽ đạt ngưỡng 130

Những giải pháp giúp con người sống thọ hơn?

Theo dự báo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đến giữa thế kỷ 21, số người trên 60 tuổi của thế giới sẽ đạt con số trên 2 tỉ. Để đối phó với thực trạng này, nhiều quốc gia đã áp dụng một số giải pháp tình thế để tái cơ cấu xã hội, tăng tuổi nghỉ hưu, cải tổ chế độ đóng bảo hiểm, cải cách hệ thống chăm sóc sức khỏe. Dù phương án nào thì mục tiêu cuối cùng vẫn là duy trì chất lượng cuộc sống cho con người một cách bền vững thay vì các chi phí chữa bệnh hoặc chăm sóc tại nhà dưỡng lão. Đặc biệt, sử dụng công nghệ cao để nâng cao chát lượng cho người già. Mặc dù không lệ thuộc hoàn toàn vào công nghệ nhưng trong vòng 50 hoặc 100 năm tới, công nghệ được xem “điểm nhấn” để tạo ra sự đồng bộ giữa sức khỏe cơ thể với sức khỏe não bộ, tiêu chí quan trọng để giúp nhóm người siêu thọ sống vui, sống khỏe và hạnh phúc.

Cấy ghép não có khả năng cải thiện trí nhớ cho con người còn exoskeleton (bộ khung xương) có thể tăng cường sức mạnh cho cơ thể, tăng cường đồng bộ sức khỏe thể chất lẫn tinh thần cho con ngườ. Nhờ các thiết bị hỗ trợ, người cao niên vẫn có thể làm được các việc nặng nhọc nhờ cấu trúc robot phức tạp này. Còn cấy ghép não có thể ngăn ngừa suy giảm thính giác và thị giác khi tuổi cao. Ngoài các thiết bị nói trên, việc ứng dụng công nghệ chỉnh sửa gen hoặc cấy ghép nội tạng cũng sẽ được áp dụng. Ví dụ, chỉnh sửa gen hay máu của người trẻ cho người già sẽ có tác dụng làm chậm quá trình lão hóa. Năm 2014, hãng Organovo đã in thành công các mô gan và theo công ty này, trong vài thập kỷ tới, y học sẽ cho ra đời các bộ phận cơ thể quan trọng dạng rắn như gan, tim và thận. Các mô gan sinh học sẽ được Cơ quan Quản lý Thực & Dược phẩm Mỹ (FDA) phê duyệt cho phép sử dụng vào năm 2019.

Tương lai không xa, kỹ thuật ectogenesis được đưa vào ứng dụng để tạo ra em bé bên ngoài tử cung cùng với khả năng tải tâm trí con người lên máy tính hoặc loại bỏ giới tính tự nguyện sẽ hạn chế tình trạng sinh non... Với những tiến bộ này, tỉ lệ tử vong trẻ sơ sinh sẽ được hạn chế và tuổi thọ của con người sẽ được tăng lên đáng kể. Công nghệ cho xã hội lão hóa hiện đang được giới khoa học quan tâm. Một số công nghệ y tế đã giúp con người duy trì sức khỏe thể chất, như RespondWell, sử dụng cảm biến hành vi Kinect giúp người dùng biết được sức khỏe bản thân để tư vấn bác sĩ, lên kế hoạch luyện tập phù hợp, hoặc tai TV Ears cho phép người khiếm thính nghe rõ tivi mà không cần tăng âm lượng hay Liftware, một dụng cụ thông minh hỗ trợ chuyển động và giúp tay bớt run tới hơn 70% giúp người trong cuộc thao tác dễ dàng hơn... Đây là những động lực rất quan trọng giúp giảm bớt gánh nặng trong xã hội lão hóa.

Để kết thúc bài viết và cũng là ý kiến của các các nhà tương lai học, con người đầu tiên sống trên 150 tuổi đã được sinh ra. Nếu điều này là sự thật, tương lai sẽ có thế hệ con người mới, thế hệ của những người siêu thọ. Điều này đồng nghĩa với trách nhiệm và hậu quả. Con người sẽ phải giải quyết đồng bộ những vấn đề phát sinh để chờ đón một cuộc sống siêu dài. Trong khi công nghệ cung cấp nhiều trợ giúp, chính công nghệ lại hoàn toàn phụ thuộc vào cách mà chúng ta khai thác chúng và cách con người giải quyết vấn đề phát sinh liên quan đến tuổi thọ. Nhưng dù sao, ước muốn sống lâu và thịnh vượng của con người vẫn là chính đáng cần được cổ vũ.

BS. BÍCH KIM

(Theo Medicalfuturist- 7/2018)

Read More

Bài kiểm tra hố đen đầu tiên trong thuyết tương đối của Einstein

Trong thử nghiệm mới nhất, nhóm các nhà thiên văn học quốc tế sử dụng kính viễn vọng khổng lồ ở Chile để quan sát một ngôi sao khi nó di chuyển xuyên qua trường lực hấp dẫn mạnh của một hố đen.

Họ nhận ra rằng ánh sáng từ ngôi sao đã phát tán mạnh hơn nhờ lực hấp dẫn như trong giả thuyết kinh điển của Einstein. Kết quả trên được công bố trên tạp chí Astronomy and Astrophysics (Thiên văn học và Vật lý học thiên thể).

Ngôi sao trên có tên gọi S2, quay quanh hố đen siêu khối lượng Sagittarius A* với tốc độ 25 triệu km/h. Bước sóng ánh sáng của S2 trở nên dài hơn khi ngôi sao tiến gần tới hố đen ở trung tâm của dải ngân hà. Và xảy ra hiện tượng ánh sáng chuyển sang màu đỏ do lực hấp dẫn.

Sự chuyển vị từ đường quang phổ sang bước sóng dài khi một ngôi sao phát sáng đi qua trường lực hấp dẫn mạnh làm hạt photon của nó mất năng lượng, gây ra đổi màu ánh sáng sang đỏ hơn. Đây là điều đã được Einstein tiên đoán trong thuyết tương đối của ông, và các nhà khoa học giờ đây đã chính xác nhìn thấy hiện tượng đó.

Hương Trà

(theo NBC, euro news)

Read More

Công nghệ Spect trong chẩn đoán, theo dõi bệnh ung thư

Phát hiện sớm bệnh và các di căn ung thư

Vào cuối tháng 6 năm nay, Bệnh viện ĐK Đồng Nai đã ứng dụng xạ hình bằng công nghệ Spect (máy chụp cắt lớp đơn photon) trong chẩn đoán, theo dõi bệnh nhân ung thư. BS. Đinh Thanh Bình, Trưởng Khoa Ung bướu - Y học hạt nhân, Bệnh viện ĐK Đồng Nai, cho biết: kỹ thuật Spect là công nghệ y khoa tiên tiến mới được áp dụng ở một số bệnh viện lớn. Để thực hiện điều này, bác sĩ sử dụng các đồng vị phóng xạ (nhập từ nước ngoài) phóng vào trong cơ thể bệnh nhân ung thư. Sau khi tiêm thuốc phóng xạ vào cơ thể, các đồng vị phóng xạ sẽ tập trung vào những tế bào ung thư. Sau đó, hệ thống máy Spect sẽ ghi nhận bằng những hình ảnh cụ thể, từ đó dễ dàng phát hiện ra bệnh nhân ung thư có bị di căn hay không.

Năm 2017, bà N.T.H.H (54 tuổi, ở thị xã Long Khánh) phát hiện bị ung thư vú giai đoạn 2. Kể từ đó, tuần nào bà cũng đến Bệnh viện ĐK Đồng Nai để hóa trị và xạ trị. Cuối tháng 6 năm 2018, bà biết được bệnh viện triển khai kỹ thuật xạ hình bằng công nghệ Spect để phát hiện di căn ung thư nên bà đã chụp xạ hình xương bằng công nghệ này. Bà H. cho biết, tôi được tiêm một lượng phóng xạ vào cơ thể, không cảm thấy đau nhưng phải uống rất nhiều nước, gần 1,5 lít nước. Sau một thời gian chờ đợi, tôi được các bác sĩ đưa đi chụp xạ hình. “Hy vọng kỹ thuật mới này sẽ giúp cho những người mang căn bệnh ung thư như tôi được điều trị hiệu quả hơn, không mang tâm trạng lo lắng như trước nữa”, bà H. mong muốn.

Theo BS. Bình, bệnh nhân sau khi tiêm thuốc đồng vị phóng xạ và được nghỉ ngơi tại một phòng cách ly. Thuốc đồng vị phóng xạ sẽ tập trung vào vùng xương bị tổn thương (do di căn của ung thư). Khoảng 2 - 3 giờ sau, bệnh nhân sẽ được ghi hình bằng máy Spect. Từ đó, có thể chỉ định được ung thư xương, di căn xương, hoại tử xương… qua đó biết được vị trí chính xác để phẫu thuật, lấy mẫu đi thử, đồng thời đánh giá sau một quá trình điều trị”, BS. Bình nói.

BS. Ngô Đức Tuấn, Giám đốc Bệnh viện ĐK Đồng Nai, cho biết: bệnh viện phải mất 2 năm để chuẩn bị từ phòng ốc, trang thiết bị, máy móc cũng như đào tạo nguồn nhân lực. Trước khi đưa vào sử dụng kỹ thuật này đã được Sở Khoa học - Công nghệ kiểm tra để tránh việc rò rỉ phát tán phóng xạ. Với kỹ thuật này giúp chẩn đoán, phát hiện sớm di căn ung thư, từ đó có hướng điều trị chính xác, giúp bệnh nhân giảm được tâm lý lo sợ trước căn bệnh này.

Một bệnh nhân ung thư đang được sử dụng máy Spect để kiểm tra di căn ung thư tại Bệnh viện ĐK Đồng Nai

Nhiều ưu điểm hơn so với phương pháp khác

BS. Đặng Hà Hữu Phước, Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp, Bệnh viện ĐK Đồng Nai, cho biết: kỹ thuật Spect có rất nhiều ứng dụng rộng rãi trong chẩn đoán và theo dõi bệnh ung thư. Đó là giúp phát hiện sớm bệnh ung thư xương nguyên phát và các di căn ung thư vào xương, đánh giá đau xương, chấn thương, viêm nhiễm, hoại tử xương… Ngoài ra, kỹ thuật này còn ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác như đánh giá chức năng tuyến giáp, chức năng sống còn cơ tim…

Theo BS. Bình, khi sử dụng công nghệ Spect sẽ có nhiều ưu điểm hơn hẳn các phương pháp khác. So với các phương pháp như X-quang, CT, MRI, hình ảnh di căn vào xương chưa rõ ràng và mất thời gian. Còn công nghệ Spect sẽ giúp phát hiện các khối di căn ở giai đoạn sớm hơn 6 tháng so với các phương pháp trên, đồng thời giúp bác sĩ đánh giá được hiệu quả cụ thể của việc điều trị qua hình ảnh máy Spect chụp lại. Trước mắt, bệnh viện sẽ ứng dụng trong xạ hình xương, sau đó mở rộng trong xạ hình tuyến giáp, thận và ở tất cả cơ quan khác trên cơ thể người.

Hiện nay, đa số người dân ít khám bệnh định kỳ nên khi phát hiện ung thư thường ở giai đoạn muộn. Do đó, khi các bệnh viện triển khai kỹ thuật ứng dụng công nghệ này sẽ giúp các bác sĩ chẩn đoán, phát hiện, theo dõi và điều trị sớm hơn, góp phần giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên, giảm chi phí, thời gian chờ đợi và đặc biệt góp phần kéo dài sự sống cho bệnh nhân ung thư.

SAO MAI

Read More

Biểu hiện và cách phòng ngừa sỏi mật

Nhưng do điều kiện gia đình tôi chưa đi khám được. Vậy xin bác sĩ cho biết biểu hiện và cách phòng bệnh?

Lê Bình (Lạng Sơn)

Sỏi mật là trong lòng ống mật có những viên sỏi nhỏ, to, hay bùn mật ở vị trí trong gan hoặc ngoài gan, ở túi mật. Tùy thuộc vào vị trí sỏi có những biểu hiện khác nhau như: Sỏi đường mật trong gan: triệu chứng chính là xuất hiện cơn đau bụng gan: đau vùng hạ sườn phải lan ra vai phải hoặc xương bả vai. Đôi khi xuất hiện đau cả vùng thượng vị (trên rốn) làm cho lầm tưởng cơn đau của dạ dày. Nếu sỏi ống mật chủ thông thường có 3 triệu chứng rất điển hình tuần tự xuất hiện: Đau bụng; Đau dữ dội ở hạ sườn phải lan ra lưng, bả vai và cả thượng vị (sau đau thường có sốt, xuất hiện sốt nóng và rét run); Tiếp đến là vàng da, vàng mắt, phân bạc màu (có khi phân trắng như phân cò). Nếu sỏi ngã ba đường dẫn mật cũng thường gây nên cơn đau bụng dữ dội và cũng có thể gây tắc mật làm vàng da, vàng mắt, phân bạc màu. Nếu sỏi túi mật và cổ túi mật, bệnh nhân thường đau bụng dữ dội vùng dưới sườn phải.

Tùy từng thể bệnh mà các bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc hoặc phẫu thuật. Tuy nhiên, bệnh nhân bị sỏi mật cần kiêng ăn mỡ, nhất là các loại thịt mỡ động vật như bò, gà, lợn..., uống các loại nước thuốc Nam có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh như nước khoáng, nước nhân trần, actiso.

Phòng bệnh sỏi mật cần thực hiện khám bệnh định kỳ để kịp thời phát hiện và điều trị các bệnh là nguyên nhân gây sỏi mật như bệnh ở đoạn ruột cuối làm giảm hấp thu muối mật, rối loạn lipid máu; kiểm soát ăn uống chống thừa cân béo phì; tránh ăn chế độ ăn giàu calo; tránh dùng các thuốc oestrogen chữa bệnh cho người có bệnh sỏi mật từ trước; định kỳ 6 tháng/lần tẩy giun, thực hiện ăn chín uống sôi để tránh nhiễm giun.

BS. Nguyễn Tùng

Read More

Can thiệp laser điều trị suy tĩnh mạch chân lâu năm

Ca bệnh điển hình

Áp dụng phương pháp can thiệp laser điều trị suy giãn tĩnh mạch, bệnh nhân H.T.T.L (54 tuổi - TP.HCM) thoát nguy cơ đoạn chi vì viêm mô tế bào. Bệnh nhân H.T.T.L (54 tuổi - TP.HCM) nhập viện trong tình trạng chân bị phù nề nặng, đau nhức không thể đi lại được. Thêm vào đó, chân có dịch và mủ chảy rất nhiều. Sau khi kiểm tra, làm các xét nghiệm, các chuyên gia can thiệp mạch máu đã quyết định điều trị nội khoa bằng phương pháp can thiệp laser điều trị suy tĩnh mạch. Một ngày sau thủ thuật, bệnh nhân đã xuất viện trong tình trạng sức khỏe hồi phục, chân giảm sưng nhiều, có thể đi lại, sinh hoạt bình thường.

Bệnh nhân H.T.T.L đã sống cảnh chân phù nề, đau đớn suốt 30 năm nay. Trải qua nhiều lần phẫu thuật chân vẫn không hết, chân cứ sưng to, sinh hoạt, đi lại rất khó khăn. Sau nhiều lần phẫu thuật, bệnh ở chân vẫn tái đi tái lại, chân và đầu gối sưng phù không thể co duỗi, thỉnh thoảng lại bị sốt gây đau đớn, khó khăn trong sinh hoạt. Sau khi can thiệp laser tĩnh mạch thành công, bệnh nhân chia sẻ chân đã nhẹ đi rất nhiều, bớt sưng phù, vùng da sưng đã chùng xuống, có thể đi lại thoải mái hơn.

Can thiệp laser điều trị suy tĩnh mạch

Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng phù chân sau khi mất mô do bệnh lý mạch bạch huyết, kèm theo cơ địa chân bị suy giãn tĩnh mạch lâu năm. Khi bị suy giãn tĩnh mạch dẫn đến chân bệnh nhân bị phù - to gấp 3 lần bình thường, nhiễm trùng mô tế bào - dịch và mủ ở chân tự chảy ra do bị ứ đọng nhiều. Nếu không can thiệp, điều trị kịp thời dẫn đến nhiễm trùng nặng tái diễn, nguy cơ đoạn chi là rất cao.

Can thiệp với laser nội tĩnh mạch là phương pháp ít xâm lấn điều trị giãn tĩnh mạch hiệu quả nhất hiện nay. Tính ưu việt của phương pháp này là có khả năng loại bỏ hầu hết các triệu chứng bệnh giãn tĩnh mạch như đau nhức, nặng nề, nổi gân xanh chỉ với thủ thuật đơn giản. Bệnh nhân sẽ không có cảm giác đau đớn, xuống sức sau ca mổ bởi trước đây, khi điều trị suy tĩnh mạch chi dưới bệnh nhân phải phẫu thuật rất phức tạp, mất nhiều máu và gây đau đớn, nhưng nguy cơ tái phát rất cao. Còn can thiệp nội mạch sẽ rất nhẹ nhàng, có thể xuất viện sau 1 ngày, không gây biến chứng và gần như không tái phát.

Suy giãn tĩnh mạch là bệnh mạn tính, thường gặp ở người lớn tuổi do quá trình lão hóa các cơ quan theo tuổi tác. Nhưng hiện nay nó cũng đang xuất hiện nhiều ở giới trẻ. Giãn tĩnh mạch chân ở nữ giới thường gặp nhiều hơn so với nam giới.

Chích xơ tĩnh mạch

Đây là tình trạng suy yếu chức năng của các tĩnh mạch ở chân, tức là việc dẫn máu về tim không còn hiệu quả, gây ứ đọng máu ở phần thấp của chân và lan lên dần. Hậu quả là làm gia tăng áp lực bên trong hệ tĩnh mạch chân và gây ra các biểu hiện lâm sàng. Các biểu hiện này từ mức độ nhẹ như giãn các tĩnh mạch trong da, giãn các tĩnh mạch nông cho đến mức độ nặng như: phù chân, đau buốt mặt sau cẳng chân, chuột rút, các biến đổi da, loét do nguồn gốc tĩnh mạch. Những người có nguy cơ cao mắc là: phụ nữ trong độ tuổi 35 - 50, làm công việc đứng lâu, ngồi nhiều.

Các phương pháp điều trị kết hợp

Sử dụng vớ y khoa: trong điều trị suy tĩnh mạch mạn tính chi dưới là một phần quan trọngbên cạnh việc sử dụng các loại thuốc tăng sức bền thành mạch, chống viêm và chống thoát dịch... Vớ y khoa có tác dụng tăng sức ép của cơ, ép vào thành tĩnh mạch tránh tĩnh mạch bị dãn ra nhiều và gây ứ trệ dòng máu trở về tim gây phù, đau chân và chuột rút. Trong hai loại, băng ép và vớ y khoa thì vớ y khoa tốt hơn băng ép vì dễ sử dụng và lực ép lên trên thành tĩnh mạch được phân bố đồng đều. Vớ y khoa nên đi vào ban ngày, lúc làm việc và đi lại nhiều. Còn buổi tối, nghỉ ngơi người bệnh có thể bỏ vớ ra được.

Chích xơ tĩnh mạch: chất chích xơ khi vào lòng mạch sẽ tạo thành một phản ứng viêm, tác động vào thành mạch giống như một chất keo dán dính, làm phá hủy tĩnh mạch, có tác dụng tại chỗ. Chất gây xơ không đi đến vị trí khác mà chỉ khu trú ở vị trí muốn điều trị, không đi về tim làm nghẽn mạch máu ở tim. Điều trị bằng gây xơ tĩnh mạch an toàn, không có biến chứng lâu dài. Biến chứng tại chỗ là đau, viêm tĩnh mạch, viêm mô dưới da.

TS.BS. NGHIÊM PHƯƠNG THẢO

Read More